ห้องผลิตรายการโทรทัศน์และฉากเสมือนจริง (TV studio and Virtual studio)

Television studio

           ห้องผลิตรายการโทรทัศน์หมายถึง สถานที่ซึ่งประกอบไปด้วยการติดตั้งอุปกรณ์เครื่องมือให้เหมาะสมกับการผลิตรายการโทรทัศน์  ไม่ว่าจะเป็นการบันทึกรายการทั้งรายการลงบนเครื่องเทปบันทึกภาพหรือว่าจะเป็นการนำรายการนั้นๆออกอากาศสดไปยังผู้รับชมโดยตรง  กับอีกในกรณีหนึ่งอาจเป็นการบันทึกบางส่วนของรายการลงบนเทปเพื่อนำไปตัดต่อทีห้อง post-production เพื่อให้เป็นรายการโทรทัศน์ที่สมบูรณ์  การออกแบบและตกแต่งห้องผลิตรายการโทรทัศน์จะส่วนคล้ายและได้รับอิทธิพลจากโรงถ่ายทำภาพยนตร์  แต่จะมีข้อแตกต่างปลีกย่อยเป็นพิเศษเพื่อให้เป็นการผลิตรายการโทรทัศน์โดยเฉพาะ  สำหรับที่ศูนย์ผลิตรายการโทรทัศน์ของมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราชจะมีห้องผลิตรายการโทรทัศน์ทั้งหมดจำนวนสี่ห้องด้วยกัน  ประกอบด้วยห้องขนาดใหญ่สองห้องและห้องขนาดเล็กอีกสองห้อง  โดยที่แต่ละห้องจะแยกเป็นสัดส่วนออกจากกันเพื่อป้องกันเสียงรบกวนซึ่งกันและกันแต่สามารถติดต่อกันได้ผ่านทางเครื่องมือสื่อสารที่เรียกว่า intercom โดยจะมีส่วนประกอบย่อยเพื่อช่วยในการผลิตรายการโทรทัศน์ดังนี้

Studio floor

       หมายถึงตัวพื้นที่ของการแสดงกิจกรรมต่างๆที่อาจอยู่ในรูปแบบของละคร ดนตรี การพูดคุยสนทนาหรือเกมโชว์ ตามแต่ผู้ผลิตรายการจะสร้างสรรค์ออกมาตามจินตนาการ  โดยตัวของห้องหรือพื้นที่การแสดงต้องมีคุณสมบัติของส่วนประกอบต่างๆดังนี้

       - การประดับตกแต่งหรือฉากประกอบการถ่ายทำ

       - ตัวกล้องวิดีโอแบบมืออาชีพติดตั้งอยู่บนขาตั้งกล้องชนิดปรับระดับได้(pedestal) อาจมีจำนวนหลายตัวก็ได้ขึ้นอยู่กับรูปแบบของรายการนั้นๆ

       - อุปกรณ์ไมโครโฟนชนิดต่างๆตามความต้องการ

       - หลอดไฟให้แสงสว่างและระบบควบคุมกำลังส่องสว่าง

       - จอรับภาพสำหรับดูภาพจำนวนหลายจอที่มาจากแหล่งต่างกัน

       - ระบบสำหรับใช้ติดต่อสื่อสาร

       - หน้าต่างกระจกที่กั้นระหว่างห้องควบคุมการผลิต(production control room) หรือมีชื่อย่อว่า PCR กับห้องที่ทำการแสดงที่อาจมีหรือไม่มีก็ได้

Production - control room

       หมายถึงห้องที่ทำหน้าที่ควบคุมการผลิตรายการโทรทัศน์ให้เป็นตามแผนการทำงานที่ได้วางไว้แล้ว  ในบางครั้งห้องนี้อาจใช้ชื่อว่า studio control room (SCR) ก็ได้  ภายในห้องนี้จะมีผู้ทำงานอยู่หลายคนที่ประกอบไปด้วยผู้กำกับรายการ  ผู้กำกับเท็คนิค ผู้ควบคุมระบบกล้อง  ระบบแสง  ระบบเสียง  ระบบบันทึกภาพ  ระบบสร้างภาพตัวอักษร ทั้งหมดนี้อาจปฏิบัติงานอยู่ภายในห้องเดียวกันหรือว่าแยกกันอยู่คนละที่ก็ได้  ทั้งหมดสามารถสื่อสารกันได้ผ่าน intercom    ภายในห้องควบคุมการผลิตรายการโทรทัศน์จะประกอบไปด้วยส่วนประกอบดังต่อไปนี้

        - ส่วนแสดงภาพที่ประกอบไปด้วยจอภาพจากแหล่งภาพต่างๆจำนวนมากเช่น  จากกล้องหลายกล้อง  จากเครื่องบันทึกภาพจำนวนหลายเครื่อง  และอาจมีแหล่งภาพชนิดอื่นๆตามต้องการได้อีก สำหรับในปัจจุบันนี้นิยมใช้ระบบจอภาพรวม (multi viewer function) ที่สามารถนำเอาภาพจากหลายแหล่งมาแสดงรวมกันอยู่ภายในจอขนาดใหญ่อันเดียวได้

        - เครื่องผสมสัญญานภาพ ที่มีลักษณะเป็นแผงควบคุมขนาดใหญ่ ประกอบไปด้วยปุ่มกดจำนวนมากใช้ทำหน้าที่เลือกสัญญานภาพจากแหล่งต่างๆ เพื่อนำไปบันทึกลงเทปหรือออกอากาศสดไปยังผู้รับชม

        - เครื่องผสมสัญญานเสียงและอุปกรณ์ประกอบอืีน  เช่นเครื่องเล่นและบันทึกเสียงประเภทต่างๆ รวมไปถึงระบบเสียงจากสัญญานโทรศัพท์และระบบกำเนิดเสียงใดๆ

        - เครื่องสร้างตัวอักษร (character generator) หรือมีชื่อย่อว่า CG   ทำหน้าสร้างสรรค์ตัวหนังสือหรือภาพประกอบรายการ ให้มีรูปแบบสวยงามเพื่อนำไปประกอบรายการ

        - ระบบทำเทคนิคภาพพิเศษ (digital video effects)หรือมีชื่อย่อว่า DVE   ทำหน้าที่สร้างสรรค์ภาพให้ดูทันสมัยแปลกตาด้วยกรรมวิธีเทคนิคดิจิตัล   และในปัจจุบันนี้มันเป็นส่วนประกอบมากับเครื่องผสมสัญญานภาพเลย

        - อุปกรณ์สำหรับบันทึกภาพนิ่ง ภาพเคลื่อนไหวประเภท animation หรืออาจเป็นวิดีโอคลิปสั้นๆ หรืออาจเป็นภาพกราฟฟิกใดๆ แล้วสามารถเรียกกลับมาใช้ประกอบรายการโทรทัศน์ได้ และในปัจจุบันนี้มักประกอบติดมากับเครื่องผสมสัญญานภาพด้วยเลย

        - เครื่องบันทึกและเล่นกลับภาพและเสียง (video recorder) ทีในปัจจุบันนี้มีการนำสื่อหลายประเภทมาใช้บันทึกเช่น tape , optical disk , solid state device และตัวเครื่องที่อาจติดตั้งอยู่ในห้องนี้หรือแยกไปอยู่ต่างหากอีกห้องก็ได้

        - เครื่องมือวัดและตรวจสอบสัญญานภาพและเสียง(waveform and vector monitor)   รวมไปถึงอุปกรณ์ควบคุมการทำงานของกล้องโทรทัศน์(camera control unit) หรือมีชื่อย่อว่า CCU

        - ระบบติดต่อสื่อสาร(intercom)

        - ระบบกำเนิดสัญญานอ้างอิง (signal generator)

ห้องผลิตรายการโทรทัศน์เสมือนจริง(Virtual studio)

นิยามศัพท์ของคำนี้สามารถหมายถึง เทคโนโลยีของอุปกรณ์เครื่องมือใดๆก็ตามที่ทำหน้าที่จำลองคุณสมบัติทางกายภาพของห้องถ่ายทำรายการโทรทัศน์หรือโรงถ่ายทำภาพยนตร์ออกมาได้ตามคำจำกัดความข้างต้น

ตามปกติทั่วไปแล้ว virtual studio หมายถึงห้องผลิตรายการโทรทัศน์ที่ซึ่งยินยอมให้มีการเชื่อมโยงกันระหว่างภาพของตัวบุคคลกับส่วนประกอบในภาพที่เป็นวัตถุสิ่งของใดๆอันถูกสร้างขึ้นมาด้วยเครื่องคอมพิวเตอร์อย่างสอดคล้องกันที่สุดจนดูเสมือนว่าตัวบุคคลอยู่ในฉากนั้นจริง สำหรับการเชื่อมต่อผสมผสานกันเช่นนั้นถูกกระทำโดยเทคโนโลยีแบบโครมาคีย์  ในขณะที่ปัจจัยสำคัญของระบบห้องถ่ายทำเสมือนจริงคือ  การเคลื่อนกล้องที่ใช้ถ่ายทำจริงไปได้ทั้งสามมิติพร้อมกันกับภาพที่ถูกสร้างขึ้นด้วยกล้องเสมือนจริงในคอมพิวเตอร์ โดยทั้งสองส่วนนั้นถูกทำให้เคลื่อนไหวไปพร้อมกันด้วยมุมมองหรือทัศนียภาพที่สอดคล้องกัน  ดังนั้นภาพที่ปรากฎโดยฉากเสมือนจริงย่อมแปรเปลี่ยนไปตามการผันแปรใดๆของกล้องไม่ว่าจะเป็นการซูม การแพน มุมกล้อง  ทั้งหมดนี้คือความแตกต่างระหว่างระบบของฉากเสมือนจริงกับระบบโครมาคีย์แบบเดิม อีกประการหนึ่งก็คือมันมีความสามารถทำได้แบบในเวลาที่เป็นจริงได้ตลอดเวลา(realtime) อันแตกต่างจากเทคนิคของการสร้างภาพยนตร์ที่จำเป็นต้องผ่านกระบวนการตัดต่อและทำเทคนิคภาพพิเศษเสียก่อน

ในระบบของการสร้างภาพเสมือนจริงประกอบไปด้วยการใช้เทคนิคหลายประการดังนี้

-การติดตามการเคลื่อนที่ของกล้อง(camera tracking) ไม่ว่าจะเป็นระบบการตรวจจับด้วยแสงหรือระบบการตรวจจับด้วยกลไกเพื่อก่อให้เกิดข้อมูลอย่างต่อเนื่องที่ทำหน้าที่อธิบายมุมมองที่แท้จริงของตัวกล้อง

-โปรแกรมซอฟท์ที่นำเอาข้อมูลการเคลื่อนที่ของกล้องแล้วทำหน้าที่สร้างภาพเสมือนจริงของห้องถ่ายทำรายการขึ้นมา(realtime rendering software)

-เครื่องผสมสัญญานภาพ (video mixer) ซึ่งทำหน้าที่เชื่อมโยงภาพจริงที่เกิดจากตัวกล้องที่ถ่ายทำแบบโครมาคีย์เข้ากับภาพที่สร้างขึ้นอย่างต่อเนื่องโดยโปรแกรมซอล์ฟแวร์ขึ้นมาให้ออกเป็นสัญญานขาออกเพื่อนำไปบันทึกหรือว่านำไปออกอากาศสดได้ทันที

ข้อดีของการมีฉากเสมือนจริงคืออะไร

ประโยชน์สูงสุดของการมีฉากเสมือนจริงก็คือ สามารถสร้างสรรค์ให้ฉากประกอบดูหรูหรามีราคาแพงโดยที่ไม่ต้องสร้างฉากจริงๆขึ้นมา นอกจากนี้ยังมีข้อดีอื่นอีก ดังนี้

-สามารถเตรียมการได้รวดเร็วกว่าการสร้างฉากจริงขึ้นมา

-เราสามารถเลือกเอาฉากมาจากในรายการที่ได้จัดทำเตรียมไว้ล่วงหน้าและยังสามารถสับเปลี่ยนให้เหมาะสมกับตัวบุคคลได้ทันที

-เราสามารถถ่ายทำภาพที่เห็นประชาชนทั่วไปจากที่ไหนสักแห่งแล้วก็เพิ่มภาพที่เกิดจากตัวผู้ร่วมรายการที่อยู่ในห้องสตูดิโอเพิ่มเข้าไปในฉากนั้นได้ด้วย

-เราสามารถเลือกกำหนดมุมมองภาพในฉากเสมือนได้หลายตำแหน่ง

-เราสามารถสร้างสรรค์ด้วยการกำหนดให้มีพื้นที่บางส่วนในฉากเสมือนเป็นภาพซ้อนอยู่ในฉากหรือว่ากำหนดให้เป็นส่วนที่เป็นกราฟิก ตัวหนังสือ หรือภาพเคลื่อนไหวก็ได้

เงื่อนไขของฉากเสมือนจริง

-จำกัดตัวผู้ร่วมรายการไว้ที่ไม่เกินสามคน เนื่องจากทำให้เกิดความซับซ้อนยุ่งยากมากขึ้นถ้าหากมีผู้ร่วมรายการมากกว่าสามคน ประการแรกจำเป็นต้องใช้ฉากหลังสีเขียวเพิ่มขึ้นและการจัดแสงอาจทำให้บางสิ่งที่ไม่ต้องการปรากฏอยู่ในภาพด้วย ยิ่งมีวัตถุน้อยชิ้นการแยกแยะออกจากพื้นสีเขียวยิ่งทำได้ดีมากขึ้นด้วย และอันที่จริงแล้วควรจำกัดผู้ร่วมรายการไม่เกินสองคน

-ควรใช้กล้องหลายตัว ทำให้ภาพที่ออกมาดูน่าสนใจมากยิ่งขึ้น โดยเฉพาะถ้าเป็นการสนทนาระหว่างคนสองคนควรใช้จำนวนสามกล้องก็จะสามารถกระตุ้นความน่าสนใจมากกว่าใช้กล้องเดียว

-ยิ่งวางแผนมาก ยิ่งปลอดภัย ถ้าในกรณีที่มีการวางแผนเตรียมการมาดีแล้ว แต่ว่าตัดสินใจเปลี่ยนแปลงภายหลังจากที่เริ่มต้นการทำงานก็ย่อมอาจทำให้เกิดปัญหาตามมาได้

-ควรใช้เทเลพร้อมป์เตอร์ช่วยบอกบท สำหรับผู้ที่จำบทไม่ได้อุปกรณ์นี้มีความจำเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะผู้ที่มีประสบการณ์น้อยหรือไม่เคยผ่านงานมาก่อน